Urząd Miasta Nowego Sącza

Kategoria: Komunikaty Biura Prezydenta

Mundur gen. Józefa Gizy w zbiorach Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu

Maria Podgórska i Tadeusz Giza – dzieci generała brygady Józefa Gizy przekazały Muzeum Okręgowemu w Nowym Sączu jedną z najcenniejszych pamiątek po ojcu – mundur. Darczyńcom dziękowali wiceprezydent Bożena Jawor, Robert Ślusarek, dyrektor Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu oraz Witold Kozłowski, przewodniczący Rady Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu.

„W imieniu mieszkańców Nowego Sącza oraz własnym dziękuję bardzo. Wiem, że trudno się rozstać z pamiątką najbliższą sercu, ale jest to obdarowanie wszystkich sądeczan wielką pamięcią i rzeczą materialną, która będzie tutaj w muzeum jako dowód tego, że taki człowiek kiedyś żył na tej ziemi i wsławił się swoim bohaterstwem i wielkim patriotyzmem. I mało tego ten patriotyzm przelał na rodzinę. Dzisiaj jest 8 listopada – 721. rocznica lokacji Nowego Sącza – to święto miasta. I w to święto muzeum zyskuje taki cenny dar” – powiedziała wiceprezydent Bożena Jawor.

Sylwetkę i drogę życiową bohatera przedstawił zebranym Jerzy Giza, wnuk generała.

Na uroczystym spotkaniu nie zabrakło również pocztu sztandarowego oraz młodzieży z Zespołu Szkół w Wielogłowach noszących imię gen. Józefa Gizy.

***

Józef Giza (ur. 3 marca 1887 w Dąbrówce Polskiej[1], zm. 16 sierpnia 1965 w Londynie) – generał brygady Wojska Polskiego.

Był synem Michała Gissa-Gizy i Małgorzaty Szkaradek. Żonaty, miał synów: Mieczysława (1920-1939), absolwenta Korpusu Kadetów nr 1 we Lwowie, poległego w kampanii wrześniowej, Kazimierza, emigranta, i Tadeusza oraz córkę Marię po mężu Podgórską, łączniczkę Armii Krajowej.

W 1909 roku ukończył I Gimnazjum w Nowym Sączu. W czasie nauki należał do Polskich Drużyn Strzeleckich. Podczas I wojny światowej służył w Cesarskiej i Królewskiej Armii od czerwca 1914 roku do października 1918 (20 Galicyjski Pułk Piechoty na froncie serbskim, rosyjskim i włoskim). Członek konspiracyjnej organizacji "Wolność" (1917-1918). Współautor antyaustriackiego zamachu wojskowego z 30 na 31 października 1918 roku w Tarnowie.

W Wojsku Polskim od listopada 1918 roku. Najpierw pełnił służbę w 1 Pułku Strzelców Podhalańskich w Nowym Sączu (1918-1927) jako dowódca kompanii, adiutant pułku podczas wojny polsko-rosyjskiej 1919-1921, a później dowódca batalionu. We wrześniu 1927 roku objął dowodzenie Batalionem KOP "Iwieniec", po czym w kwietniu 1931 roku został zastępcą dowódcy 82 Pułku Piechoty w Brześciu n. Bugiem, a od kwietnia 1932 roku – zastępcą dowódcy 2 Pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku. W czerwcu 1935 roku powierzono mu dowodzenie 3 Pułkiem Strzelców Podhalańskich w Bielsku. Od maja 1938 roku do sierpnia 1939 roku dowodził Górnośląską Brygadą Obrony Narodowej w Katowicach.

W sierpniu 1939 roku objął funkcję dowódcy piechoty dywizyjnej 55 Dywizji Piechoty Rezerwowej. Walczył od Śląska aż po Tomaszów Lubelski. Uniknął niewoli i przedostał się na Węgry, gdzie był zastępcą dowódcy Przedstawicielstwa WP (1939-1940) w Budapeszcie. W maju 1940 roku przedostał się do Francji, skąd wkrótce został ewakuowany do Wielkiej Brytanii, gdzie pełnił m.in. funkcję zastępcy dowódcy 5 Brygady Kadrowej Strzelców w Szkocji. W sierpniu 1942 roku został skierowany na Bliski Wschód. 9 listopada 1942 roku objął dowództwo 4 Brygady Strzelców, a od marca do 22 września 1943 roku dowodził 5 Wileńską Brygadą Piechoty. Następnie został komendantem Centrum Wyszkolenia Armii. W maju 1944 roku objął dowodzenie 7 Dywizją Piechoty. Od października 1945 roku pozostawał w stanie nieczynnym. Po zakończeniu II wojny światowej na emigracji w Londynie, gdzie zmarł 16 sierpnia 1965 roku.

Awanse:
podporucznik – 1915
porucznik – 1917
kapitan – 1920
major – 1922
podpułkownik – 23 stycznia 1929 ze starszeństwem z 1 stycznia 1929 i 8. lokatą w korpusie oficerów piechoty
pułkownik – 1938
generał brygady – 25 września 1944

Ordery i odznaczenia:
Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Medal Niepodległości
Krzyż Walecznych – trzykrotnie
Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami