Urząd Miasta Nowego Sącza

Kategoria: Komunikaty Biura Prezydenta

Uczcili pamięć Sybiraków

Mszą Świętą w Kościele Kolejowym rozpoczęły się obchody upamiętniające ofiary rosyjskiego Sybiru. Eucharystię koncelebrował kapelan Straży Granicznej ks. Rober Młynarczyk oraz proboszcz Parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa o. Stanisław Jopek. Po nabożeństwie zgromadzeni udali się w przemarszu na cmentarz komunalny przy ul. Rejtana, gdzie przy pomniku pamięci Sybiraków Ziemi Sądeckiej, gdzie odsłuchali apelu poległych z udziałem Kompanii Reprezentacyjnej Karpackiego Oddziału Straży Granicznej oraz członków Związku Strzeleckiego "Strzelec" i złożyli wiązanki kwiatów.

O pamięci nowosądeckiej szkoły im. Sybiraków o swoich patronach mówił proboszcz Parafii Kolejowej. - Drodzy w Chrystusie Panu Bracia i Siostry! Niezmiernie cieszę się z waszej obecności dzisiaj przy okazji święta Zespołu Szkół nr 2 im. Sybiraków w Nowym Sączu, która tradycyjnie świętuje dzień Sybiraków jako swoich patronów. Cała szkoła pamięta o nich w różnych chwilach, tych uroczystych i tych na co dzień - powiedział o. Stanisław Jopek.

W przemarszu ulicami miasta wyruszyli obecni na nabożeństwie zastępca prezydenta Jerzy Gwiżdż, przedstawiciele Wydziału Edukacji dyrektor Józef Klimek i Halina Wiśniowska, przewodnicząca Rady Miasta Bożena Jawor, radni Elżbieta Chowaniec i Janusz Kwiatkowski, przedstawiciel Powiatu Nowosądeckiego Marian Ryba, nauczyciele i uczniowie Zespołu Szkół nr 2 oraz liczne grono sądeczan.

Zastępca prezydenta Jerzy Gwiżdż podziękował dyrekcji, nauczycielom i uczniom szkoły za przygotowanie obchodów pamięci Sybiraków. - Bardzo dziękuję Pani dyrektor, że zorganizowała ten marsz Sybiraków. Dziękuję także Pani współpracownikom i młodzieży. To bardzo ważne, żebyśmy pamiętali o tym, co dotyczy nas Polaków, co dotyczy naszych rodzin i nas samych. By zrozumieć dlaczego obchodzimy dzień Sybiraków należy przybliżyć kilka istotnych faktów - powiedział Jerzy Gwiżdż po czym wygłosił okolicznościowe przemówienie.

Drodzy Sybiracy i członkowie stowarzyszenia sybiraków!
Szanowni Państwo!

W Rosji zesłania były powszechną karą i środkiem prewencji od początku XVI wieku. Tej kary i tego środka prewencji, zwłaszcza politycznej, doświadczyli też Polacy. Setki tysięcy Polaków zostało bowiem zesłanych i przymusowo osiedlonych na Syberii, Kazachstanie i w innych regionach Rosji, a później Związku Radzieckiego.

Z 1617 roku znane jest pierwsze zesłanie polskich i litewskich jeńców wojennych w liczbie 60 osiedlonych w okolicach Tobolska.

To początek zesłań Polaków na nieludzką, obcą ziemię tylko za to, że byli Polakami, walczyli o Polskę, chcieli wolnej, niepodległej Polski.

Carat i komunizm to zbrodnicze systemy totalitarne, ale dla Polaków to także systemy antypolskie.

To za carskich rządów tylko w XIX wieku zesłano na Syberię ponad 1 mln 200 tyś. ludzi. Po rewolucji w 1917 roku w gułagu sowieckim, aż do 1987r. kiedy to ostatni więźniowie opuścili łagry, na tej nieludzkiej ziemi przebywało miliony zesłańców i katorżników. Tylko w latach 1942 – 1953 w sowieckich obozach syberyjskich było około 10 – 12 mln ludzi, czyli mniej więcej 5% całej populacji Związku Radzieckiego.

Aleksander Sołżenicyn w książce "Archipelag Gułag" szacuje, że w sowieckich łagrach od 1917 do 1956 r. uśmiercono aż 60 mln ludzi. Jakże więc inaczej określić śmiercionośną krainę jak nieludzką ziemią?

Wśród ofiar była ogromna rzesza Polaków, zwykle nikomu niczego, niewinna. Zostali zesłani na nieludzką ziemię, stali się ofiarami caratu i komunizmu, a przecież tak naprawdę konkretnych, znanych z nazwiska oprawców, tylko dlatego, że byli Polakami i chcieli dobrymi Polakami pozostać.

Cierpieli, i częściej milczeli niż wypowiadali swój ból. I żyli nadzieją, że wrócą do Polski kiedy nadejdzie czas powrotu. Żyli nadzieją, a nadzieja jest dla człowieka tym, czym mechanizm w zegarku: bez niego zegarek by się zatrzymał.

Oni się nie zatrzymali. Nadzieję, czasem choć nie zawsze spełnioną, na powrót do swych stron ojczystych słyszymy w hymnie Sybiraków, kiedy padają słowa o tym, że „Na nieludzkiej ziemi znowu polski trakt wyznaczały bezimienne krzyże”, a pomimo to „z miast kresowych, wsi i osad”, zesłańcy „szli i szli – dziesiątkowani” wierząc, że „przed nimi była Polska – coraz bliżej”.

Uciekali, wędrowali, z tej przeklętej nieludzkiej ziemi, tak jak to opisał najprawdopodobniej Kondratiew, w rosyjskiej pieśni katorżników, Bradziaga, a którą wyśpiewali i Bernard Ładysz i w odmiennym tekście Czesław Niemen.

Przez pustkę za groźnym Bajkałem
Szedł człowiek ostatkiem swych sił,
W katordze rozkruszał on skałę,
Zapomniał kim jest i kim był.

Ucieka a za nim gna pościg
Z dniem każdym przybliża się doń,
Na drodze ku światłom wolności,
Bajkału roztacza się toń.

Przeklęte okrutne jezioro
Przeklinam głębiny twych wód,
W kajdany zakują, zabiorą,
Bym cierpiał niedolę i głód.

Miej losie choć trochę litości
Do kruchej łódeczki już wsiadł
I płynie ku swojej wolności.
Szczęść Boże niech sprzyja mu wiatr.

Jesteśmy przed Wielkim Tygodniem, którego znakiem jest krzyż. Zesłańcy syberyjscy, Polacy na nieludzkiej ziemi, to ludzie, którzy cierpienia krzyża doświadczyli.

Zesłańcom, Polskim Sybirakom – cześć, chwała i wdzięczność i należna Im pamięć – od nas wolnych Polaków, w wolniej Polsce do której "szli z uporem, ponad dwieście lat".

***

Obecnie grono sądeckich Sybiraków, którzy przeszli gehennę sowieckich łagrów, stale się pomniejsza. W ciągu 26 lat istnienia nowosądeckiego oddziału Związku Sybiraków do wieczności odeszło ponad 100 osób. - Dziś w sądeckim okręgu żyje zaledwie 55 Sybiraków, w samym Nowym Sączu 32 - mówi prezes nowosądeckiego oddziału tej organizacji Kazimierz Korczyński.

Oprawę Mszy Św., przemarszu i uroczystości przy pomniku pamięci Sybiraków Ziemi Sądeckiej wzbogaciły liczne sztandary m.in. służb mundurowych i szkół z terenu miasta.

[POBIERZ ZDJĘCIA]